Delta Varyantından Sonra Yeni Tehlike: Lambda Varyantı
Yazan: Arda Kahraman
Düzenleyen: Ümit Sözbilir
Özet: İlk olarak ölüm oranlarının yüksek olduğu Peru’da geçtiğimiz aralık ayında kayıtlara geçen lambda varyantı uzmanları korkutuyor. 2021 Haziran ayı itibarıyla 30’dan fazla ülkeye yayılmış olduğu tahmin edilen varyant, daha fazla yayılma potansiyeli ve antikorları etkisiz bırakmadaki yeteneği ile endişe veren ana varyantların arasında yer alabilir. Yeni özellikleri ile birlikte lambda varyantının aşı direncinin daha yüksek olabileceği düşünülüyor.
Son günlerde adından sıkça söz ettiğimiz COVID-19’un delta varyantından sonra lügatimize yeni bir varyant[1] daha ekleniyor: Lambda varyantı. C.37 olarak da adlandırılan bu varyant aslında tümüyle yeni olmamakla birlikte son günlerde kendisinden daha çok söz ettiriyor. Peki bu lambda varyantı ne oluyor ve hayatımızda ne gibi değişikliklere sebep olacak?
WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafından 14 Haziran’da “ilgi varyantı” olarak tanımlanan bu varyantın virüsün hücrelerdeki almaçlara(reseptörlere) tutunmak için kullandığı ana protein olan spike proteinindeki kritik mutasyonların varlığı sonucunda ortaya çıktığı biliniyor.
WHO’ya göre bu varyantın en az 30 ülkede mevcut olduğu düşünülüyor. Resmî verilere göre ilk lambda varyantı 2020 Aralık ayında Peru’da tespit edildi. 2021 Haziran itibarıyla da Güney Amerika ağırlıklı olmak üzere tüm dünyaya yayılımı artarak devam ediyor. Peru’da haziran ortası ve temmuz ayı itibarıyla tespit edilen yeni COVID-19 vakalarının yaklaşık %80’i lambda varyantından kaynaklanıyor. Ayrıca Peru’da COVID-19 kaynaklı ölüm oranlarının da bir hayli yüksek olduğu bilinenler arasında.
Brezilya’nın güneyindeki bir laboratuvarda Priscila Lamb Wink ve ekibinin yaptığı çalışmada lambda varyantının ilerleyen günlerde ilgi varyantı olmaktan çıkıp endişe verici varyantların arasına katılabileceği belirtiliyor.[1]
Uzmanların asıl endişesi ise yeni varyantın diğer varyantlara göre daha geçirgen ve nötralize edici antikorlara karşı daha dirençli olması. Bu sayede yayılmasının daha kolay olacağı ve aşıya karşı direncinin daha yüksek olabileceği düşünülüyor.[2][3]
İngiltere Halk Sağlığı Birimi son 28 gün içinde lambda varyantı kaynaklı ölüm bildirilmediğini söylemekle beraber bu varyantın tam etkilerinin anlaşılması için daha ileri araştırmalar yapılması gerektiğini vurguluyor.
Her ne kadar lambda varyantı hakkında bilgimiz az olsa da zamanla bilgilerimizin artacağını ve konuya ilişkin daha net yorum geliştirebileceğimizi söylemekte fayda var. Ayrıca virüslerin çok hızlı mutasyon geçirip çok fazla varyant oluşturduğunu hesaba katarsak lambda ne ilkti ne de son olacak. COVID-19 serüvenimizde yeni yeni varyantlar bizi bekliyor.
[1] Bir mikroorganizmanın bir ana suştan genetik olarak farklı olan, ancak ayrı bir suş olarak adlandırılacak kadar farklı olmayan bir alt tipi. (Kaynak: Vikipedi)
