Neden Bazı Çocuklar Televizyon İzlemeyi Diğerlerinden Daha Çok Seviyor?
Yazan: Lisa Horton
Çeviren: Arda Durer
Düzenleyen: Nergiz Kaşka
Özet: Çocuklar öğrenmeleri için farklı ortamlardan yararlanabilir. Yapılan bir araştırma, bireyselleştirilmiş ortamların çocukların öğrenimini nasıl besleyebileceğini, bilişsel gelişimlerini nasıl destekleyebileceğini ve nihayetinde tam potansiyellerine ulaşmalarını nasıl destekleyebileceğini anlamamıza yardımcı olacaktır.
Bebekleri ve küçük çocukları çevreleyen duyusal ortam gerçekten karmaşıktır. Ancak bir şeye dikkat etme yeteneği erken gelişimin dönüm noktalarından biridir. Çocuklar her şeyden önce bulundukları çevreyi keşfetme arzusu içindedirler. Bu konuda bulundukları çevredeki ses ve görüntülerle etkileşim kurma konusunda büyük farklılıklar bulunmaktadır.
East Anglia Üniversitesi (UEA) Psikoloji Bölümünden Dr. Teodora Gliga ve ekibi, bebeklerin görsel ve duyusal uyarılara neden bu kadar farklı cevap verdiklerini öğrenmek için çalışmalar yaptı.
Daha önceden bu farklılıkları açıklamak için çeşitli hipotez bulunmaktaydı. Bunlardan birincisi çevreye daha az duyarlı bebeklerin daha az uyarıcı araması; ikincisi ise bazı bebeklerin gördükleri veya işittikleri bir bilgiyi çok daha hızlı işledikleridir. İkinci hipotez sayesinde bebeklerin daha fazla uyarıcı aradıkları söyleniyor. Dr. Teodora Gliga ve ekibi ise bazı bebeklerin yeniliği yani farklı görsel ve işitsel uyarımları tercih ettiği için farklı uyarıcılar aramasına neden olan üçüncü bir hipotez üzerinden çalışmaktadır.
Araştırma ekibi, elektroensefalografi (EEG) denilen beynin işlevsel durumunu açıklamaya yardımcı olan bir tekniği kullanarak ‘‘Fantasia’’ isimli çizgi filmin 40 saniyelik hızlı tempolu -çok sayıda sahne, dekor ve konu değişikliği içeren- bir klibini sürekli olarak 10 aylık 48 bebeğe izletti ve bebeklerin beyinsel tepkilerini inceledi.
Bu incelemelerde, ekranda aniden yanıp sönen siyah beyaz dama tahtası şeklindeki kesintiler oluşturarak bebeklerin bunlara nasıl tepkiler oluşturduğunu gözlemlediler. Dr. Teodora Gliga ise şunları söyledi: ‘‘Bebekler tekrarlanan 40 saniyelik klibi izlerken EEG incelemeleriyle içeriği öğrendiklerini anladık. Klip ne kadar fazla gösterilirse dikkatlerinin o kadar azalacağını ve oluşan dama tahtası şeklindeki kesintiyi fark edeceklerini umuyorduk.’’
Çalışmada bazı bebekler klibi izlerken anlama aşamasında dama tahtası şeklinde kesintiye tepki vermeye başladılar. Bu esnada diğer bebekler öğrenecek çok bir şey olmasa bile kliple ilgilenmeye devam ediyorlardı. Ayrıca ebeveynlerle iş birliği yapılarak bebeklerin davranışları 12 ay süreyle takip edildi.
Dr. Theodora Gliga: ‘‘Bu çalışma, 10 aylık bebeklerin tepkilerinin nasıl değiştiğini yorumlayıp bebeklerin 6 ay sonra hızlı tempolu televizyon programlarını izlemekten zevk alıp almayacağı konusunda bir tahmin oluşturulmasını sağladı. Ebeveynler 10 aylık çocukların sadece küçük bir kısmının televizyona maruz kaldığını bildirdiği için bulguların bu şekilde açıklanması pek olası değil.’’
Londra Üniversitesi Birkbeck’ten Elena Serena Piccardi şunları söyledi: ‘‘Araştırmanın ikinci aşaması, çocukların yaşadığı ortamlarında etkisiyle beraber yeniliklere olan ilginin nedenini tam olarak anlamayı hedefleyecektir ve bu sayede bireyselleştirilmiş ortamların çocukların bilişsel gelişimlerini nasıl destekleyebileceğini, çocukların tam potansiyellerine nasıl ulaşabileceğini anlamamıza yardımcı olacaktır.’’
