Özet: Gök bilimciler, Yengeç Bulutsusu’nun ani alevlenmelerinin gizemini çözebilirler…
Yengeç Bulutsusu, üzerinde en çok çalışma yürütülen bulutsu kalıntısı ve hala bazı gizemlerini korumakta. Şimdilik.
İsveçli araştırmacılar atmosferik bir balon üzerinde, bulutsunun çekirdeğine bakmak için bir teleskop kullandılar ve ürettikleri güçlü x ışını alevlenmelerinin nasıl yayıldığını anladılar.
Bilimsel raporlarla açıklandığı üzere; x ışını alevlenmeleri titreşen yıldızın yakınında nötron yıldızı türü olan sıkıştırılmış bir bölgeden gelmiş gibi görünüyor.
Gözlemcilerin tahminine göre bu alevlenmelerin kaynağı ”donut-şekilli” bir manyetik alan olabilir.
KTH Royal Teknoloji Enstitüsünden baş yazar Mark Pierce: “hesaplamalarımız gösteriyor ki; x ışınları, bulutsuların merkezindeki titreşen yıldızların organize bölgelerinin yakınlarından geliyor” diyor.
”Bu bölgedeki manyetik alan çizgileri, çevresinde dönen elektronları tarafından x ışınlarını üretir. Hesaplamalar henüz keşfedilmemiş enerji menzilinde hazırlandı, böylece yeni bilginin – ki bu bilmeceyi çözmeye yardımcı olacak – oluşturulan enerjinin ne kadar yüksek olduğundan anlaşılmasını sağlayacak.”
X ışını üreten bölgeyi keşfetmek için, ekip ışığın kutuplaştığı bölgeye yoğunlaştı. Kutuplaşan ışıktaki fotonların hepsi aynı yöne salınır ve bunları yaratacak birkaç astrofiziksel olay var. Onların gördükleri, modelledikleri manyetik alan senaryosu ile tutarlı görünüyor.
Titreşen yıldızlar – ve genelde nötron yıldızları – karışık maddelerdir ve daha onlar hakkında öğreneceğimiz çok şey var. Onlar bir yıldızın yeterince şekillenecek kadar iri olmadığında dönüştüğü karadeliklerin süpernovalarının yarattığı patlamaların ürünleridir.
Yengeç Bulutsusu’nu oluşturan süpernova aslında 1054’te gözlendi ve Çinli gök bilimciler tarafından kaydedildi.
Yengeç Bulutsusu
Pearce şöyle açıklıyor: ”nötron yıldızları büyüleyici maddeler. Yengeç Bulutsusu titreşimi, saniyede 30 kez bir eksen etrafında döner ve bir çeşit kozmik deniz feneri olan x ışını alevlenmeleri üretir. X ışınları yoğun manyetik alanlarındaki (Dünya’nın manyetik alanının 10 trilyon katı daha güçlü) elektron hızlanmasından ve genellikle LHC hızlandırıcısından elde edilenden 100 kat daha fazla enerji çıkarır.”
”PoGO+ Teleskobu” sayesinde, gözlemler daha muhtemel ve bu KTH Royal Teknoloji Enstitüsü tarafından Yengeç Bulutsusu ve kristal karadelik olan Cygnus X-1’in özel amaçları doğrultusunda tasarlandı.
Cygnus X-1
Geçen yaz, teleskop bir balona tutturuldu ve iki kaynağı 6 gün boyunca güvenli bir şekilde Dünya’ya geri dönmeden önce gözlem yapacağı 40 km’lik bir yüksekliğe kaldırıldı.
Metin kaynağı:
