Çeviren: Gül Pınar Canik Düzenleyen: Nergiz Kaşka
Özet: Yeni bir araştırmaya göre beynin girişimsel olmayan elektriksel uyarım yoluyla normal ritmik sinirsel aktivite modelleri geri yüklenir. Böylece ses işleme eksiklikleri hafifletilir. Dolayısıyla disleksi olan yetişkinlerde okuma doğruluğu artırıyor.
Cenevre Üniversitesinden Silvia Marchesotti ile Anne-Lise Giraud ve onların meslektaşları tarafından açık erişimli PLOS Biology Dergisinde 8 Eylül 2020’de yayımlanan bir araştırmaya göre beynin girişimsel olmayan elektriksel uyarım yoluyla normal ritmik sinirsel aktivite modellerini geri yüklemek ses işleme eksikliklerini hafifletir ve disleksi olan yetişkinlerde okuma doğruluğunu artırır.
Disleksi, nüfusun %10’unu etkileyen ve yazılı materyalle yaşam boyu süren zorluklarla karakterize olan ve sık görülen bir okuma bozukluğudur. Disleksi için birkaç olası neden öne sürülmüşse de baskın olan fonolojik[1] bir eksikliktir. Dil seslerini işlemede bir zorluktur. Disleksideki fonolojik eksiklik, beynin sol işitsel korteks adı verilen ses işleme bölgesinde ritmik veya tekrarlayan sinirsel aktivite modellerinde özellikle “düşük gama” (30 Hz) salınımlarında meydana gelen değişikliklerle ilişkilidir. Ancak bu salınımlar ile ses birimleri işleme yeteneği arasında nedensel bir ilişki önceki çalışmalarda kurulmamıştı.
Araştırmacılar bu soruyu ele almak için disleksi olan 15 yetişkinde ve 15 akıcı okuyucuda 20 dakikalık bir süre boyunca sol işitsel kortekse transkraniyal alternatif akım uyarımı (tACS) uyguladılar. Bu müdahale disleksi grubunda, özellikle 30 Hz uyarımı kullanıldığında fonolojik işlemeyi ve okuma doğruluğunu hemen geliştirdi. İlginç bir şekilde, fonolojik işleme üzerindeki faydalı etki en çok okuma becerisi zayıf olan kişilerde belirgindir oysaki çok iyi okuyucularda hafif bozucu bir etki gözlemlenmiştir.
Yazarlara göre sonuçlar ilk kez düşük gama salınımlı aktivitenin fonemik[2] işlemedeki nedensel rolünü gösteriyor. Bulgular işitsel kortekste salınım işlevini normalleştirme, disleksi olan bireylerde fonolojik işlemeyi iyileştirme ve girişimsel olmayan terapötik müdahale gibi müdahalelerin yolunu açabilirler.
Marchesotti ekliyor: “Bizim için sonraki adım, çok küçük çocuklarda salınım işlevini normalleştirmenin okuma sisteminin organizasyonu üzerinde uzun süreli bir etkiye sahip olup olmayacağını araştırmak. Aynı zamanda salınım aktivitesini düzeltmenin neurofeedback eğitimi[3] kullanmak gibi daha az müdahaleci yollarını araştırmaktır.”
[1]Fonolojik: Belirli dil seslerini inceleyen bir bilim dalıdır. Ses bilimi dil içindeki seslerin işlevlerini inceler. Kaynak: Vikipedi
[2]Fonem/ses birim: Herhangi bir dilde, bir kelimeyi diğer bir kelimeden ayıran bir ses birimidir. Kaynak: Vikipedi
[3]Neurofeedback eğitimi: Öğrencilerde 6 yaştan itibaren uygulanan dikkat geliştirme egzersizleridir. Neurofeedback Programı, dikkat yönetiminde gelişme sağlamaktadır. Dikkat ve odaklanma sorunu olan öğrencilerin bozuk çalışan beyin ön bölgesindeki dikkat merkezi ile yapılan geliştirici egzersizlerdir. Kaynak: BrainCenter
