Yazan: Jacquelyn Cafasso
Çeviren: Mert Yüksel
Düzenleyen: Ümit Sözbilir
Özet: Kurşun zehirlenmesi, yaygın olarak görülen ve ölüme kadar sonuçları olan bir durumdur.
Kurşun Zehirlenmesi Nedir?
Kurşun, doğada bulunan oldukça tehlikeli bir metaldir. Vücut dokularında belirli bir miktarın üzerinde birikmesi durumunda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen kurşun zehirlenmesi meydana gelir. Zehirlenme genellikle uzun süreler boyunca maruz kalındığında olur.
Kurşun zehirlenmesinden en çok çocuklar etkilenmektedir ve dolayısıyla da en ciddi problemler onlarda görülmektedir. Bunlar arasında geri döndürülemeyen sinir hasarları, zekâ problemleri gibi gelişimsel bozukluklar öne çıkmaktadır. Ancak erken dönemde tespit edilebilen vakalarda bu sorunlar kalıcı hâle gelmeden tedavi edilebilmektedir.
Kurşun Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Kurşun vücutta birçok dokuda birikebildiğinden zehirlenme durumunda çok fazla belirti gösterme durumu vardır. Bunları özetleyecek olursak:
- Karın ağrısı
- Karın krampları
- Agresif davranışlar
- Kabızlık
- Uyku problemleri
- Baş ağrıları
- Sinirlilik
- Çocuklarda gelişimsel yeteneklerin kaybı
- İştah kaybı
- Yorgunluk
- Yüksek kan basıncı
- Uzuvlarda uyuşukluk ve karıncalanma
- Hafıza kaybı
- Kansızlık
- Böbrek işlevinde bozukluk
Kurşun Zehirlenmesine Ne Yol Açar?
Kurşun temelli ürünler ev boyalarından baskı için kullanılan boyalara, sigaradan tutun da pipet ve musluklara kadar hayatımızın birçok alanında ne yazık ki kullanılmaktadır ve bu durum zehirlenme için ciddi risk oluşturmaktadır.
Kurşun Zehirlenmesi Nasıl Teşhis ve Tedavi Edilir?
Kurşun zehirlenmesi tanısı genellikle kan testi ile yapılmakta olup kandaki kurşun seviyesinin 3,5 mikrogramın üzerinde tespit edilmesi durumunda zehirlenme vakası olarak değerlendirilmektedir. Buna ek olarak kemik iliği biyopsisi de tanı koymada kullanılan bir yöntemdir.
Kurşun zehirlenmelerinin tedavisinde en önemli adım kaynaktan uzaklaşmaktır. Bu durum yetersiz gelirse şelasyon denilen ilaç tedavisine başlanmalıdır. Bu tedavide, ilaç vücutta biriken kurşunla bir bileşik oluşturarak idrarla atılmaktadır. Şelatör olarak en çok etilendiamintetraasetik asit (EDTA)[1] ve dimerkaptosüksinik asit (DMSA)[2] kullanılmaktadır.
Kurşun Zehirlenmesi Tablosu Nasıldır?
Yüksek dozda kurşuna maruz kalınmadığı sürece yetişkinlerdeki zehirlenme vakalarının çoğu başarıyla tedavi edilmektedir. Ancak çocuklar için durum biraz farklıdır. Çocukların organ ve sistemleri sürekli gelişim aşamasında olduğu için düşük dozlarda maruziyet dahi tedaviye rağmen kalıcı hasarlara neden olmaktadır.
Kurşun Zehirlenmesi Nasıl Engellenebilir?
Günlük hayatımızda alacağımız küçük önlemlerle bu ciddi sorunun önüne geçilebilmektedir. Örneğin sigara kullanımının bırakılması, ev boyası alırken kurşun içermeyenlerin tercih edilmesi, düzenli olarak filtrelerin ve havalandırmaların temizlenmesi gibi basit önlemler sayesinde zehirlenmenin önüne geçilebilmektedir.
1 EDTA, ağır metal zehirlenmelerinde kullanılan şelatör bir ilaçtır [1].
2 DMSA, ağır metal zehirlenmelerinde kullanılan, suda çözünebilen şelatör bir ilaçtır [2].
