Yazan: Calli McMurray
Çeviren: Çisem Özge Biçer
Düzenleyen: Ümit Sözbilir
Özet: JNeurosci’de yayımlanan yeni araştırmaya göre insanlar, başkalarına zarar vermekten kaçındıklarında daha iyi bir şekilde öğreniyorlar ve karar veriyorlar.
İnsanlar çoğunlukla kendi menfaatleri söz konusu olduğunda hevesli bir şekilde harekete geçerler. Bir çalışmaya göre kişiler bir oyunu kendileri için para kazandıklarında başkaları için para kazandıklarına nazaran daha hızlı öğrendiler. Ancak söz konusu fiziksel zarar olduğunda bu durum değişiyor.
Lengersdorff ve diğer araştırmacılar insanların kendilerine ve başka kişilere zarar vermekten ne derece kaçındıklarını araştırdı. Katılımcılar bir fMRI1 tarayıcıdayken elektrik şoku oyunu oynadılar. İki soyut sembol arasında bir seçim yaptılar. Bu seçimde sembollerden biri yüksek ihtimalle ağrı yaratmayan elektrik şoku verecekken diğeri düşük ihtimalle ağrı yaratacak elektrik şoku verecekti. Bilgisayımsal modelleme gösteriyor ki katılımcılar kendileri yerine başka kimseler için seçim yaptıklarında oyun daha az ağrı ile sonuçlandı. Bu da katılımcıların başkaları için seçim yapmada daha iyi olduklarını gösteriyor. Bu sonuç bir seçimin diğerine göre daha duyarlı bir biçimde yapılmasıyla açıklanabilir.
Şoktan kaçınma gayesinde olan insanların, kararların değerlendirilmesiyle ilişkili beyin bölgesi olan ventromedial prefrontal kortekslerinde (VMPFC) artan etkinlik gözlemlendi. Başka bir kişi için seçim yapmak ise VMPFC etkinliğinin artışının yanı sıra VMPFC ile duygusal durumların değerlendirilmesiyle ilişkili beyin bölgesi olan temporoparietal kavşak arasında eş zamanlı etkinlikle de bağlantılıydı. Bu; başkalarıyla ilişkili öğrenmenin ve karar vermenin, sinirsel değerlendirme sistemi ile sosyal beyin arasındaki iş birliğiyle ilişkili olduğunu gösteriyor.
[1] fMRI yöntemi, çalışmakta olan beyindeki işlevsel süreçleri kan oksijenlenme seviyesine bağımlı sinyali temel alarak ölçmekte kullanılır. Dokunun yapısını incelememize olanak sağlayan MRI yönteminden farklı olarak fMRI yöntemiyle zihinsel işlev esnasında beyin bölgeleri arasındaki etkinlik farklılıklarını inceleyebiliriz.
