Çeviri: Burak Çankaya & Şule Selçuk
Düzenleme: Ümit Sözbilir
Son birkaç on yıldır fosil yakıtlarının tüketimi çevremizin çok fazla örselenmesine sebep olmuştur. Küresel ısınma, iklim değişikliği, vahşi hayvan türlerinin soyunun tükenmesi, ozon tabakasının küçülmesi ve kirlilik çevremizin çektiği sorunlardan bir kaçıdır. Harekete geçmek için küresel ısınma ile ilgili bir takım sağlam gerçekler bulmak herhangi biri için zor olabilir. İşte size uzun bir liste.
Küresel Isınma Nedir?
Küresel ısınma dünyanın ortalama yüzey sıcaklığının ve okyanuslarının fosil yakıtlarının yanması ile salgılanan sera gazlarının yüzünden yükselmesidir. CO2 ve CH₄ (metan) gibi bu sera gazları Dünyanın yüzeyinden sekecek olan ısıyı soğurur. Küresel ısınma son 20 yılda oluşan en büyük çevresel sorunlardan birisidir.
NASA’ya göre ortalama küresel yüzey sıcaklığı 1906 ve 2005 yılları arasında 0,6 Santigrat dereceden 0,9 Santigrat dereceye yükseldi ve sıcaklık oranı da son 50 yılda neredeyse ikiye katlandı. Sıcaklıklar kesinlikle daha da artacaktır. Görünüşe göre sıcaklık öncekinden daha hızlı bir oranda artıyor. Fosil yakıtlarının yanması, ormansızlaşma, sanayileşme ve kirlilikteki artış küresel ısınmanın birkaç sebebidir.
HowStuffWorks küresel ısınmayı şöyle tanımlıyor;
“Küresel ısınma beşerî faaliyetlerin sonucu olarak kısa bir sürede Dünyanın iklimsel sıcaklığındaki belirgin bir artış olmasıdır. Daha açıklayıcı bir ifadeyle 100 yıl ile 200 yıllık dönemde 1 ya da daha fazla santigrat derece artış küresel ısınma olarak düşünülür. 100 yıllık bir dönemde 0,4 Santigrat derecelik artış bile önemli olarak düşünülür.”
İşte Küresel Isınma İle İlgili 35 Şaşırtıcı Gerçek
Gerçek 1: Küresel ısınma CO2 ve CH₄ gibi sera gazlarının yüzünden dünyanın ortalama yüzey sıcaklığında meydana gelen artışın bir sonucudur. Bu gazlar dünyadaki insan yaşamının varlığı için gereklidir. Ancak küresel ısınma bu gazların aşırı salımından dolayı oluyor.
Gerçek 2: CO2, NO ve diğer sera gazlarının emiliminin atmosferde birçok yıl kalacak olması küresel ısınmayı birkaç on yıl daha bitirmeyi imkânsız hale getiriyor.
Gerçek 3: IPCC’nin 2007’deki raporuna göre deniz seviyeleri küresel ısınma yüzünden bu yüzyılın sonunda 7-23 inç (17-58 cm) artacaktır.
Gerçek 4:1880’den beri ortalama sıcaklık 1,4 Fahrenhayt derece artmıştır.
Gerçek 5: İklim çalışmalarına göre 20. yüzyılın son 20 yılı son 400 yılın en sıcak dönemi olmuştur.
Gerçek 6: Kuzey kutup bölgesi küresel ısınmadan çok kötü bir şekilde etkilenecek yerlerden birisidir.
Gerçek 7: 2000 ve 2004 yılları arasında derlenen Çok Uluslu Arktik İklim Etki Değerlendirmesi raporuna göre Alaska, Batı Kanada ve Rusya’da ki ortalama sıcaklık küresel sıcaklığın iki katına çıktı.
Gerçek 8: Kuzey Kutup buzulu hızla eriyor. 2040’a kadar, hatta belki de daha erken bir zamanda, bölgede tamamen buzsuz bir yaz bekleniyor.
Gerçek 9: Glacier Ulusal Parkı 1910’da sahip olduğu 150 buzul yerine bugün sadece 25 buzula sahiptir.
Gerçek 10: Küresel ısınma ve kirlilik yüzünden mercan resifleri 1980’den beri en yüksek ölme rekoru ile en kötü ağarmayı yaşıyorlar.
Gerçek 11: Aşırı hava değişikliklerine sebep olan küresel ısınma etkilerini dünyanın her yerinde orman yangınları, sıcak hava dalgaları ve ciddi tropik rüzgarlar yoluyla göstermektedir.
Gerçek 12: Sanayileşme, kirlilik ve ormansızlaşmanın bir sonucu olarak salınan kirletici maddelerden dolayı su buharı, CO2, CH₄, NO ve başlıca sera gazlarında büyük bir artış olmuştur.
Gerçek 13: İnsanlar atmosfere daha fazla ve bitki ve okyanusların soğurma oranından daha hızlı olarak CO2 salıyorlar.
Gerçek 14: Deniz seviyeleri son 100 yılda 7 inç (17,78 cm) yükseldi, ki bu da önceki 2000 yılın toplamından daha fazla olduğu anlamına geliyor. Küresel ısınma yüzünden yükselen deniz seviyeleri kıyı bölgelerinde yaşayan insanların hayatını tehdit edebilir.
Gerçek 15: Yaklaşık 100 milyar insan 3 feet (91,44 cm)’lik deniz seviyelerinde yaşıyor ve dünyada çoğu şehir böyle hassas kıyı bölgelerinde bulunuyor.
Gerçek 16: Eriyen buzullar bir yandan deniz seviyesinin artmasına bir yandan da doğal su kaynaklarına dayalı alanlarda su kıtlıklarına sebep olacaktır.
Gerçek 17: Yok olan habitatlar ve ekosistemler, asidik okyanuslar yüzünden 1 milyondan fazla türün soyu tükenmiştir.
Gerçek 18: Küresel ısınma okyanusun konveyör bandını (termohalin döngüsünü) tamamen değiştirecektir ve bu da Avrupa’da tekrar mini bir buz çağının yaşanmasına sebep olacaktır.
Gerçek 19: Artan sıcaklıklar daha çok sera gazı salınmasına sebep olacaktır, metanı ortaya çıkaracak ve daha fazla su buharlaşmasını sağlayacaktır.
Gerçek 20: 2000-2009 yılları arası dünyanın en sıcak dönemi oldu.
Gerçek 21: 2011 kayıtlarına kadar çevreye yığılan CO2 oranı saniye başına 1.000 tondur.
Gerçek 22: 20. yy’deki CO2 seviyeleri 650,000 yıldaki en yüksek seviye oldu. 1950’ye kadar seviye %11 oranında ve son zamanlarda da %40 oranında arttı.
Gerçek 23: Sanayi Devrimi yüzünden kömür, petrol ve gaz gibi fosil yakıtlarının yakılması büyük oranda başladı. Bu sadece sera gazlarını arttırmakla kalmayıp astım ve diğer solunum hastalıklarının sebep olduğu büyük ölçekli ölümlere de sebep olmuştur.
Gerçek 24: Beşeri faaliyetler her yıl 37 milyar metrik ton civarında CO2 salınmasına sebep oluyor.
Gerçek 25: Sanayi Devriminden (1700) beri, dünyadaki CO2 seviyesi %34 oranında artmıştır.
Gerçek 26: 2100 yılına kadar küresel ısınmanın sonucu olarak ortalama sıcaklık 5,8 derece artacaktır.
Gerçek 27: 21. Yüzyılın her bir yılı 1880’den beri olan en sıcak 14 yıl arasındadır.
Gerçek 28: Son 30 yılda ABD tarafından tüketilen ortalama fosil yakıtı %80 oldu. Fosil yakıtları küresel ısınmaya sebep olan en tehlikeli şeylerdir.
Gerçek 29: 2000-2100 yılları arasında sıcaklığa dayalı ölüm oranları 150.000 artacaktır.
Gerçek 30: Küresel ısınma dünyanın soğuk bölgelerinin daha da sıcak olmasını dolayısıyla hastalıklara daha yatkın olmasını sağlıyor.
Gerçek 31: Küresel ısınmayı önlemede bir başarısızlık global iç hasılanın %20’sinin sabitleşmesine neden olan büyük bir ekonomik çöküşü beraberinde getirebilir.
Gerçek 32: Kuraklıklar, kasırgalar, kontrol edilemeyen yangınlar, tehlike altındaki türlerin neslinin tükenmesi, kuzey buzullarının erimesi ve fırtınalar küresel ısınmanın etkilerinden bir kaçıdır.
Gerçek 33: NRDC (Doğal Kaynakları Koruma Konseyi) gelecek 7 yılda enerji santrallerinin yaptığı salımları %26 kesmek amacıyla Temiz Hava Yasası’nı teklif etti.
Gerçek 34: Isıyı hapseden gazlar atmosferde endişelendirici bir oranda artmaya devam etmektedir. Bu gazların varlığı sera etkisinde de artışa sebep olmaktadır. Küresel ısınmanın sebep olduğu sıcak hava dalgaları sıcaklıkla ilişkili birçok hastalık ve ölümden de sorumludur.
Gerçek 35: Küresel ısınma kitlesel besin ve su kıtlığına sebep olmakta ve vahşi yaşama tehdit oluşturmaktadır.
Eğer bu rakamlar sizi yeterince korkutmuyorsa, o zaman dünyanın küresel ısınma yüzünden çöküşünü engellemek oldukça zor olacaktır. Çoğu okul, örgüt ve devlet organları insanları küresel ısınmaya sebep olacak herhangi bir eylem yapmasını engellemeye yönelik teşvik etmeye çalışıyor. Ancak en önemli husus sorunu anlamak ve durumun tamamen farkında olmaktır.
Küresel ısınmanın kritik bir konu olduğu dünyadaki her insan tarafından anlaşılmadığı sürece yakın gelecekte dünyanın küresel ısınma yüzünden yanmasını engellemek çok zor olacaktır.
Kaynak Metin:
https://www.conserve-energy-future.com/various-global-warming-facts.php
