Yaşam, Mars’ta da ortaya çıktı mı? Araştırmacılar, kızıl gezegende bor elementinin keşfinin bu olasılık için neden önemli olduğunu açıklıyorlar: bor elementi, Ribo Nükleik Asit’in (RNA), dünyevi yaşamı “bilgi taşıyıcısı” olarak mümkün kılan etkenin, ortaya çıkmasında kilit rol oynamış olabilir.
Mars’ta bor bulunur. Curiosity adındaki keşif aracının, 2016’nın sonunda yaptığı bu keşif, daha önce insanlarda pek de büyük bir heyecan uyandırmamıştı; çünkü nispeten az tanınan element, ilk olarak pek de meraklandırıcı gelmemişti. Los Alamos Ulusal Kütüphanesi’nden Patrick Gasda’nın yayınladığı bir yazıda açıkça anlattığı üzere bor elementinin, muhtemel bir kilit etken olma durumu söz konusudur: “Bor bağları, RNA moleküllerinin yapımında önemli bir rol oynamış olabilir – Mars’taki bor keşfi böylece, gezegen üzerinde bir zamanlar yaşamın ortaya çıkmış olabilme olasılığını gösterir.”
RNA’nın kararlılaştırıcısı
Onun ve meslektaşlarının aktardıkları üzere, bor elementine RNA’nın önemli bir yapıtaşını kararlılaştırma konusunda önemli bir rol düşmüş olabilir: Riboz. Bu şeker formu, kofaktörler olmadan kararlı değildir ve suda hemen çözünür. Araştırmacılara göre Riboz şekeri bu yüzden, kararlılaştırılmak için bir yardımcı element gereksinir ve bu rolü bor elementi üstlenmiş olabilir, çünkü suda çözününce, bor elementinden borat adındaki mineraller oluşur ve bunlar Riboz’la tepkimeye girip onu kararlılaştırırlar. Bu olay, Dünya ve üzerindeki evrimin başlangıcındaki RNA yapımını mümkün kılmış olabilir.
Mars keşif aracı Curiosity, boratları, sahip olduğu “ChemCam” adındaki lazer ölçüm gereciyle, Mars’ın Gale Krateri’nin içindeki Kalsiyum sülfat mineral damarlarında keşfetti. Araştırmacılara göre bu keşiften ayrıca önemli bir bilgi daha çıkarılabilir: bor elementi, bir zamanlar Mars’ın sularında mevcuttu. Bunun dışında keşif, Gale Krater’inin sularının en azından bir bölümünün doğal alkali bir pH değerine ve 0 ve 60 arası selsiyus derece arası sıcaklığa sahip olmuş olduğuna işaret ediyor. Bundan yola çıkarak söylenebilir ki, bize tanıdık olan yaşamın oluşması için uygun koşullar, orada vardı.
Bir zamanlar yaşam dostu koşulların var olduğuna dair başka belirtiler
“Boratları, 3,8 milyar yıl yaşında olan bir Mars kraterinde keşfettik – bu da demek oluyor ki madde, yaşamın Dünya’daki muhtemel başlangıcından daha genç.”, diyor Gasda. “Bu bize esasen, içinde yaşamın baş göstermiş olabileceği koşulların, bir zamanlar Mars’ta, Dünya’dan bağımsız olarak, mevcut olduğunu, söyler.”
Araştırmacıların anlattığı gibi, borun Mars’taki keşfi, komşu gezegenimizin bir zamanlar yaşam dostu olduğuna dair yeni, ilgi çekici bir ipucudur. Ancak Mars’ta şu ana kadar bir yaşam formunun oluşup oluşmadığı sorusu, hâlâ bilim dünyasındaki en merak uyandırıcı sorulardan birisidir. Araştırmacılar bu bağlamda, bir sonraki nesil Mars keşif aracını umutla beklemektedirler, çünkü en yeni modelin, Los Alamos’ta geliştirilmiş “SuperCam” ve “SHERLOC” adındaki başka bir gereçle donanmış olmalılar. Bu teknik hassas burunlar, gelecekte kızıl gezegen üzerindeki somut ve eski hayat belirtilerinin peşinden gitmeliler.
Kaynak:
Araştırmacının asıl makalesi: Geophysical Research Letters, doi: 10.1002/2017GL074480
