Büyük Patlamadan Hemen Sonra Oluşan Yıldızların Görüntüsünü Yakalandı!

Şule Selçuk Temmuz 11, 2017

2 minutes read

Yazan: Nola Taylor Tillman

Çeviren: Şule Selçuk

Düzenleyen: Ümit Sözbilir

Özet: Bilim insanları kütle çekimsel kırılma yöntemiyle Büyük Patlama’dan sadece 2,7 milyar yıl sonra oluşmuş bir galaksideki 200 ile 300 ışık yılı boyunca oluşan yenidoğan yıldızları oluşturan kümelerin çok net görüntülerini ortaya çıkardılar. Bu yeni tespit edilen galaksi güneşten 11 milyar ışık yılı uzakta bulunuyor.

Giriş

NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu tarafından yakalanan ve ilk yıldız oluşumu ile ilgili mevcut teorilerle çelişen uzak bir galaksiyi ortaya çıkaran görüntüleri doğal bir büyüteç netleştirdi. Bilim insanları Hubble ile devasa bir galaksi kümesini eşleştirerek teleskobun kendisinin yakalayacağı görüntülerden 10 kat daha net görüntüler çektiler.

Görüntüler Büyük Patlama’dan sadece 2,7 milyar yıl sonra oluşmuş bir galaksideki 200 ile 300 ışık yılı boyunca oluşan yeni doğan yıldızları oluşturan kümeleri ortaya çıkardı. Önceki teoriler erken evrendeki yıldız oluşma bölgelerinin daha geniş -en azından 3.000 ışık yılı boyunca- olacağını belirtiyordu.

Michigan Üniversitesi’nden bir doktora öğrencisi Traci Johnson bir demeçte “Bizim görebileceğimiz büyüklükte yıldız oluşturma kümeleri var.” dedi.

Havai Fişekler Her Yerde!

Hubble erken evreni incelemek için inşa edilen efsanevi bir uzay teleskobu olmasına rağmen bazen bir desteğe ihtiyaç duyuyor. Bu durumda astronomlar teleskobu bir kütle çekimsel kırılma- ışığı kırarak ve bozarak daha uzak mesafeleri görünür kılan devasa bir yapı- ile eşleştirdiler.

Uzak bir galaksi kümesinin bu fotoğrafında, mavi bir yay kırmızı galaksilerin arkasında dikkat çekiyor. Yay arka plandaki SGAS J111020.0+645950.8 isimli galaksinin üç ayrı yerçekimsel kırılma denilen bir süreç yoluyla büyütülmüş ve bozulmuş görüntüsünü içeriyor. — Uzak bir galaksi kümesinin bu fotoğrafında, mavi bir yay kırmızı galaksilerin arkasında dikkat çekiyor. Yay arka plandaki SGAS J111020.0+645950.8 isimli galaksinin üç ayrı kütle çekimsel kırılma denilen bir süreç yoluyla büyütülmüş ve bozulmuş görüntüsünü içeriyor.
(Kaynak: T. Johnson/NASA/ESA)

Kütle çekimsel kırılmalar tek büyük bir galaksiden tutun da tüm kümeye kadar herhangi bir nesne olabilir. Daha uzak galaksiden devasa nesneye ışık geldikçe kırılır, bozulur ve bir yay şeklini alır. Kütle çekimsel kırılma yeni keşfedilmiş yıldız kümesini 30 kat büyüttü. Bilim insanları bozulmaları silmek ve galaksinin normal görüntüsünü ortaya çıkarmak için özel bir bilgisayar kodu geliştirmek durumunda kaldı.

Johnson, kütle çekimsel kırılmanın desteği olmadan sadece Hubble Teleskobu ile disk galaksisinin düz ve sıradan görüneceğini belirtti ancak kütle çekimsel kırılma ile bilim insanları erken evrenin inanılmaz anlarını yakalayabilirler.

NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde bir astronom olan Jane Rigby, “Yeniden oluşturulmuş görüntüyü gördüğümüzde, her tarafa uçuşan havai fişekler gibi göründüğünü düşündük.” dedi.

Yerçekimsel kırılma diyagramda gösterildiği gibi, daha uzaktan gelen bir ışık ya da kuasar Dünya’nın görüş alanı içerisinde kendisine daha yakın bir nesnenin yerçekimi tarafından saptırıldığında oluşur. — Kütle çekimsel kırılma diyagramda gösterildiği gibi, daha uzaktan gelen bir ışık ya da kuasar Dünya’nın görüş alanı içerisinde kendisine daha yakın bir nesnenin kütle çekimi tarafından saptırıldığında oluşur. (Kaynak: ESA/Hubble, NASA )

Bu yeni tespit edilen galaksi güneşten 11 milyar ışık yılı uzakta bulunuyor. Zaman ve mesafe arasındaki bağlantıdan dolayı astronomlar bunu 11 milyar yıl önceki haliyle görüyorlar yani Büyük Patlamanın evreni başlattığı 13,8 milyar yıl önceden sadece birkaç milyar yıl sonra.

Hubble yeni doğan yıldızları ortaya çıkarırken, NASA’nın yeni teleskobu James Webb Uzay Teleskobu daha yaşlı, daha kırmızı yıldızları ortaya çıkaracak. 2018’in Ekim ayında fırlatılması planlanan Webb Teleskobu ayrıca galaksi çevresindeki toz arasından da bakabilecek.

Rigby “Webb Teleskobu ile galakside geçmişte ne olduğunu ve toz yüzünden Hubble ile kaçırdığımız şeyleri görebileceğiz.” dedi.

Via