Artemis Programıyla Yeniden Ay’a Gidiyoruz

Yazan: Hande Çendik

Düzenleyen: Çağla Ayaz

Özet: Artemis programıyla NASA, Ay’a ilk kez bir kadının gönderilmesini planlıyor. Birçok ilkin yaşanacağı bu programda elde edeceğimiz bilgilerle Mars’ın kapıları bize açılacak. Bu heyecan verici yolculuk hepimiz için unutulmaz bir an olacak. Kemerleri bağlayın, kalkışa geçiyoruz…

Artemis programı hakkında en sık gündeme gelen sorulara NASA’nın verdiği kimi cevapları derlediğimiz bu metinde programın ayrıntılarını keşfetmeye çalışacağız.

Nedir Bu Artemis Programı?

Artemis; NASA’nın 2024’e kadar Ay’a ilk kez bir kadını ve sıradaki erkeği göndermeyi içeren bir keşif programıdır. Bu programa göre Ay’ı her zamankinden daha fazla keşfetmek için yeni teknolojiler ve sistemler kullanacağız. Ay’da ve çevresinde öğrendiğimiz bilgileri, bir sonraki dev adım olan Mars’a astronot göndermek için kullanacağız.

Neden Ay’a Gidiyoruz?

Artemis programıyla; Mars’a gitmek dâhil gelecekteki keşifler için gereken yeni teknolojileri, yetenekleri ve iş yaklaşımlarını göstereceğiz. Ayrıca Ay’da stratejik bir varlık oluşturacağız, ticari ve uluslararası ortaklarımızı genişleteceğiz, yeni nesle ilham verip onları STEM¹ (Bilim, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) alanındaki kariyerlere teşvik edeceğiz.

Ay’a Nasıl Gideriz?

NASA’nın yeni roketi olan SLS² (Uzay Fırlatma Sistemi) dünyadaki en güçlü rokettir. SLS, Orion uzay aracını ve Ay yörüngesine giden dört astronotu taşıyacak. Ardından astronotlar Orion’u Gateway adlı küçük uzay istasyonuna yanaştıracaklar. Astronotların Ay ve ötesindeki görevlere hazırlanacağı yer burasıdır.  Mürettebat yeni bir insanlı iniş sistemiyle Gateway’den Ay yüzeyine yolculuklar yapacak ve ardından Gateway’e geri dönecekler. İşleri bittiğinde mürettebat Orion ile Dünya’ya geri dönecek.

Artemis Astronotları Ay’da Ne Yapacak?

Mars ufuktaki hedefimiz olmaya devam ederken, gözümüzü önce insanlı ve robotik keşiflerle Ay’ın tüm yüzeyini keşfetmeye koyduk. Artemis 3 mürettebatı Ay’ın güney kutbuna gidecek. Daha önce kimse oraya gitmemişti. Ay’ın güney kutbundan başlayarak astronotları yeni konumlara göndereceğiz. Ay’da gerçekleştirilecek program şunlara yol açacak:

• Astronotlar, uzun vadeli keşif için gereken su ve diğer kritik kaynakları bulup kullanacaklar.
• Ayın gizemlerini araştırıp, Dünya’mız ve evren hakkında daha fazla şey öğreneceğiz.
• Astronotların evlerinden sadece 3 gün uzakta oldukları başka bir gök cisminin üzerinde nasıl yaşayacağını ve çalışacağını öğreneceğiz.
• Mars’a görev için astronotlar göndermeden önce ihtiyacımız olan teknolojileri test edeceğiz ki bunun da üç yıl kadar sürebileceği ön görülüyor.

Artemis Ay’a Ne Zaman Gidecek?

Apollo, Ay’a ilk insanı göndermeden önce roketleri ve donanımı test etmek için ilk Apollo görevlerini başlatmıştı. Artemis, Apollo’da olduğu gibi mürettebatını Ay’a taşımadan önce uzay aracını ve roketi uçuşta test edecek ve ardından test uçuşu için bir mürettebat gönderecek:

• Artemis 1, SLS roketinin mürettebatsız Orion uzay aracı ile test uçuşu olacak.
• Artemis 2 mürettebatlı uçuşunda SLS ve Orion; Ay’ı geçip, etrafında bir tur atıp Dünya’ya geri dönecek. Bu yolculuk herhangi bir insanın uzayda gittiği en uzak nokta olacak.
• Artemis 3, 2024 yılına kadar Ay’a inmesi için Ay’a gidecek ilk kadın ve sıradaki erkekten oluşan mürettebatı gönderecek.

Artemis İsmi Nereden Geliyor?

Astronotları Ay’a götüren ilk görevlere Apollo Programı adı verilmişti. 1961’de ABD başkanı John F. Kennedy 10 yılın sonunda Ay’a astronotların indirilmesi için ulusa meydan okudu. NASA, Apollo Programı’yla bu meydan okumayı kabul etti; 20 Temmuz 1969’da Ay’a ilk insanı indirdi. Bu programa Yunan mitolojisinin bir tanrısı olan Apollo’nun adı verildi. Apollo aynı zamanda Güneş’in, müziğin ve sanatın tanrısıydı.

“Dünya seni şereflendirsin avcım,” dedi Artemis. “Sonsuza dek yıldızlarda yaşa.” (Riordan, 2014: 272)

Bu sözler Yunan mitolojisinde avcılık, okçuluk ve Ay Tanrıçası olan Artemis’e ait. Kendisi aynı zamanda Apollo’nun ikiz kız kardeşidir. Efsaneye göre Artemis’in okçuları Atlas ile savaşırken bir tanesi bu savaşta ağır yara alır ve ölür. Artemis de bu küçük avcısının ruhunu yaşatmak için onun siluetini yıldızlara işler. Bu işlenen yıldızlar bugün bildiğimiz, elinde okuyla kış aylarında gökyüzümüzü aydınlatan avcı takımyıldızıdır ve ne hoş bir tesadüftür ki Orion Bulutsusu da avcı takımyıldızında yer alır.

Artemis ismi şimdi Ay’a giden yolumuzda, NASA’nın aralarında ilk kadın ve sıradaki erkek bulunan astronotları 2024 yılına kadar Ay yüzeyine geri döndürme programında sonsuza dek yaşayacak.

Artemis Programı Neden Önemli?

Ay, yeni bilgiler öğrenmek için biçilmiş bir kaftandır. Astronotlar Ay yüzeyindeki yeni yerleri incelerken NASA; Ay, Dünya ve hatta Güneş hakkında daha fazla şey öğrenecek. Ayrıca Ay, Mars için bir test yatağıdır. Test yatağı bir teknoloji veya fikrin işe yarayıp yaramayacağının test edildiği yerdir. Ay astronotların Mars’ta, Dünya’dan uzakta uzun bir süre çalışabileceklerini gösteren bir yerdir.

Ay’da gerçekleştirilen ilk insanlı görevler NASA’nın yeni teknolojiler üretmesini gerektiriyordu. Bu teknolojilerin çoğu insanların Dünya’da, günlük yaşamlarında kullandıkları nesneler hâline geldi.  NASA, Artemis görevlerinde kullanılacak yeni teknolojileri oluşturmak için işletmeler ve şirketlerle birlikte çalışıyor. Yeni teknoloji üretmek, işletmelerin büyümesine ve Dünya’da daha fazla iş olanağı yaratmasına yardımcı olur. Bir nevi kazan-kazan durumu oluşur. Diğer ülkeler de NASA ile ortak olarak çalışacak. Ortaklar, uluslararası uzay istasyonunda birlikte çalıştıkları gibi; uzaydaki en yakın komşumuz olan Ay’da gerçekleştirilecek Artemis görevi için yine beraber çalışacaklar.

Ay’a doğru ilerlemek bizim çağımızın parlayan ânı olacak.  Hepimiz bu âna tanık olacağız; Artemis Kuşağı’na hazır mısınız?

¹ STEM: İng. Science, Technology, Engineering and Math

² SLS: İng. Space Launch System