Çeviren: Eric Rose Düzenleyen: Barış Bayraktar
Özet: Araştırmacılar, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS), dayanıklı bir bakteri keşfettiler. Bu bakterinin dünya kökenli olduğu belirtilirken, yaşam standartlarına uyabilmek için evrime uğradığı gözlemlendi. NASA, bu sonuç nedeniyle yeni bir mikroptan arındırma yöntemi üzerinde çalışıyor.
NASA ve ESA uzay kuralları konusunda oldukça dikkatli davranmaktadır. Yalnızca arındırmadan geçen uzay araçları, uzay sınırına gönderilmek üzerine kullanılır. Bunun yanında, teçhizatlar üzerinde çalışma alanları da oldukça arındırılmıştır. Pomona’da bulunan Kaliforniya Eyalet Politeknik Üniversitesi biyokimyacısı olan Rakesh Mogul, birkaç yıldır ekibiyle birlikte NASA görevleri “Mars Oddysey” ve “Phoenix” üzerinde çalıştılar. Bu araçlardan “Phoenix” üzerinde de fırlatma evresinde “bakteri” bulunmuştu.
Rakesh Mogul: “Birçok bakteri öldü. Fakat diğerleri genel arınmadan yalınızca kurtulmadılar aynı zamanda da çoğaldılar. Bu bakteriler arınmadan sadece kurtulmakla kalmıyor, onun sayesinde yaşıyor gibi görünüyorlar.”
Dirence sahip olan bakteri türü özellikle “Acinebacter”. Bu tür, Hidrojen Peroksit, kuruluk, yüksek ısı ve basınç gibi etkilerden etkilenmiyor. Hastanelerde de antibiyotiklere karşı kendilerini korudukları ve bakterilerin yol açtığı, akciğer dokusunun tek veya iki taraflı iltihabı olan Pnömoni’ye (Zatürre) yol açtığı bilinmekte. Daha da önemlisi arındırılmada kullanılan etanolden beslendikleri de gözlemledi. Kendi DNA’larını tekrar düzenlemek için alkolün karbonunu kullanmaktalar.
Dirençli mikrop sorunu sadece dış uzay gezginleri (rover) değil, aynı zamanda Uluslararası Uzay İstasyonu’nu (ISS) da etkilemektedir. Başımızın yaklaşık 400 kilometre üzerinde şu anda bakteriler yayılmaktadır.
Ancak bu olay mikrobiyolog Ralf Möller için şaşırtıcı değil: “Uzay İstasyonu (ISS) insan tarafından yaratıldı ve şimdi insanlar tarafından kullanılmakta. Bir insanın kendisiyle taşıdığı mikrop sayısı, kendi vücut bütünlüğünde bulunan hücre sayısından daha fazladır.”
Ralf Möller, Köln’de bulunan Havacılık ve Uzay Bilimleri Enstitüsü’nde (DLR, Institut für Luft und Raumfahrtmedizin) çalışıyor ve 20 yıldır Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS/UUİ) için kurulan 6 kişilik ekibin içinde çalışıyor. Möller şunları da aktarıyor:
“Entero Bakteriler, insanlarla yakından ilişkili mikrorganizmalardır. Genellikle insan bağırsaklarında üremektedirler. Yani dünya dışından bir yaşam değil, daha ziyade bizimle birlikle uzayda yaşam bulan bir tür. Ne yazık ki astronotları da teçhizatlar gibi arındıramayız. Bu yüzden mikropsuz bir ortam asla elde edemeyiz. Ancak bu olayın daha da önemli olma nedeni bu Entero Bakterilerin bildiğimiz güçlü bakterilerden de farklı olması. Çünkü onlar aynı zamanda mutasyona da uğramış durumdalar.
İnsanlar ve mikroplar Dünya gezegenine adapte oldular, UUİ’da yeni bir ortama girdiler. Bu nedenle her ikisi de değişiyor, ellerinden gelenin en iyisini de yapmaya çalışıyorlar.”
Peki mikrorganizmalar insanlardan daha güçlü ve dayanıklı mı?
Bu soruya Möller söyle yanıt veriyor:
“Bu durum kesinlikle şu şekilde anlamlandırılmalı, bazı organizmalar antibiyotik direnci taşır, bazıları da taşımaz. Bu vurguda bakteriler bizden şu an için 1:0 öndeler. Onlar insanlardan daha dayanıklılar.”
Möller bu olayın nedeni için bir düşünceye sahip. Dünya’da bulamadığımız şartlar UUİ’unda bulunmaktadır. Özellikle daha yüksek radyasyona maruz kalma, çünkü daha yüksek bir yörüngede bulunmakta. Mikrorganizmalar bu gezegene adapte olmuşlardır ancak buna rağmen yüksek radyasyonda yaşamayı başarmışlardır. Nedeni, biyofilmler olabilir yani bakterilerin çok katmanlı yapısı. Radyasyon, Dünya’da da antibiyotiğe karşı evrim geçiren bakterilerin DNA’sını tekrar düzenleyen bir genetik bozukluğa sebep vermiş olabilir.
Bilim insanları, inatçı bakterileri nasıl yenebileceklerini düşünüyorlar. NASA’nın Gezegen Koruma Görevlisi Linda Pratt şöyle diyor:
“Mikropların değişen DNA’larına karşı ikinci ve üçüncü bir arındırmadan geçirmemiz gerekebilir. Belki arındırılmada kullanılan etanol içeren alkolün yanında UV ve gama ışınları da arındırma amacıyla kullanılabilir. Mikroplar ilk arındırmamıza dayanmış olabilirler ama bu ikinci ve üçüncüsüne dayanabileceklerini şu an için bize göstermiyor.”
Bu arada NASA oldukça basit başka bir çözüm yolu da buldu. Alkol kalıntıları, damıtılmış suya batırılıp bir bezle basitçe silinir. Bu bakterinin yemeği olan etanol, onlardan uzaklaştırmak için kullanılabilir.
Kaynak:
https://www.tagesschau.de/ausland/iss-bakterien-101~amp.html
İleri okuma:
https://bmcmicrobiol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12866-018-1325-2
https://www.livescience.com/64181-bacteria-found-international-space-station.html
