Bilim İnsanları Yayılmalarını Durdurmak için Meme Kanseri Hücrelerini Yağa Dönüştürdü
Çeviren: Rabia Selen Düzenleyen: Şule Selçuk
Araştırmacılar, farelerde yapılan yeni bir kavram kanıtı çalışmasında, insan meme kanseri hücrelerini yağ hücrelerine dönüştürmeyi başarabildiler.
Bu başarıya ulaşmak için, ekip metastaz yapan kanser hücrelerinin sahip olduğu garip bir yoldan yararlandı. Çalışmanın sonuçları sadece ilk adım olmasına rağmen gerçekten umut verici bir yaklaşım.
Parmağınızı kestiğinizde veya bir fetüsün organları büyüdüğünde, epitel hücreleri kendilerine daha az benzemeye başlar ve daha fazla ‘akışkan’ – mezenşim denilen kök hücrenin bir türüne dönüşür ve sonra vücudun ihtiyaç duyduğu herhangi bir hücreye dönüşür.
Bu süreç epitelyal-mezenkimal geçiş (EMT) olarak adlandırılır ve bir süredir kanserin hem bunu hem de MET (mezenkimalden epitelyale geçiş) olarak adlandırdığı zıt yolu vücudun her yerine bu yolla yaymak ve metastaz yapmak için kullanabileceği bilinmektedir.
Araştırmacılar agresif bir insan meme kanseri formu implante edilmiş fareleri aldı ve onları hem roziglitazon denilen bir diyabetik ilaçla hem de trametinib olarak adlandırılan bir kanser tedavisiyle tedavi etti.
Bu ilaçlar sayesinde, kanser hücreleri yukarıda belirtilen geçiş yollarından birini kullandığında, yayılmak yerine kanser hücrelerinden yağ hücrelerine dönüştü. Bu süreç adipojenez olarak adlandırılır.
Ekip 2019 Ocak ayında yayımlanan makalelerinde “Bu çalışmada kullanılan modeller, tümör çevresindeki kanser hücresi adipojenezinin yayılmasının değerlendirilmesine olanak sağlamıştır. Sonuçlar, hasta odaklı çalışmada roziglitazon ve trametinib ile kombine tedavinin özellikle artan plastisiteli kanser hücrelerini hedeflediğini ve adipojenezlerini başlattığını göstermektedir. ” diye belirtti.
Her kanser hücresi yağ hücresine dönüşmemiş olsa da, adipojenez sürecinden geçenler tekrar kanser hücresine dönüşmedi.
İsviçre’deki Basel Üniversitesi’nden bir biyokimyacı olan kıdemli yazar Gerhard Christofori, “EMT uygulanan meme kanseri hücreleri sadece yağ hücrelerine dönüşmekle kalmayıp çoğalmaları da tamamen durdu. Uzun süreli kültür deneylerinden söyleyebildiğimiz kadarıyla, kanser hücrelerine dönüşmüş yağ hücreleri yağ hücreleri olarak kalır ve meme kanseri hücrelerine tekrar dönüşmez ” dedi.
Peki bu süreç nasıl işliyor? Bir ilaç olarak trametinib hem hücrelerin – kök hücrelere dönüşen kanser hücreleri gibi – geçiş sürecini arttırır hem de bu kök hücrelerin yağ hücrelerine dönüşümünü arttırır.
Roziglitazon daha az önemliydi, ancak trametinib ile birlikte, kök hücrelerin yağ hücrelerine dönüşmesine de yardımcı oldu.
Ekip, Roziglitazon ve trametinib kombinasyonu ile adipojenik farklılaşma tedavisinin meme kanserinin çeşitli klinik öncesi fare örneklerinde kanser hücresi istilasını, yayılmasını ve metastaz oluşumunu etkili bir şekilde önlediğini belirtti.
Kanser hücrelerini yeşil bir floresan proteiniyle ve solda normal yağ hücresini kırmızıyla etiketlendiği yukarıdaki görüntü bu süreci göstermektedir. Kansere dönüşmüş yağ hücreleri kahverengi (sağda) olarak görünür çünkü yağ hücrelerinin kırmızısı, kanser hücresinin yeşil protein etiketiyle birleşir.
Heyecan verici olan, bu iki ilacın zaten FDA onaylı olmasıdır. Bu nedenle bu tür tedaviyi gerçek insanlar için klinik deneylere almak daha kolay olacaktır.
Fare ile test edilen birçok tedavinin klinik deneme aşamasına bile geçmediğini veya başarısız olduğunu bilmemize rağmen, bu durum heyecan verici. Bunun insan kanser hücrelerinde işe yaraması biraz daha fazla umut veriyor.
Bu arada ekip, bu tedavinin kemoterapi ile birlikte çalışıp çalışmayacağını ve diğer kanser türlerine uygulanıp uygulanmayacağını araştırıyor.
Christofori Press Association Medya’ya “Gelecekte, bu yenilikçi terapötik yaklaşım, hem birincil tümör büyümesini hem de ölümcül metastaz oluşumunu baskılamak için geleneksel kemoterapi ile birlikte kullanılabilir” şeklinde açıklama yaptı.
Ekip, makalelerinde “Tedavinin deneysel meme kanseri metastazı üzerindeki baskıcı etkisinin ve dolayısıyla dördüncü evre meme kanserindeki potansiyelinin klinik değerlendirmesi ileri klinik öncesi modellerde kemoterapi ile yardımcı kombinasyonları gerektirecektir. Tedavinin klinik öncesi etkisini incelemek amacıyla FDA onaylı ilaçlar kullandığımız için farklı klinik araştırmalar ( clinical translation) mümkün olabilir ” diye belirtti.
Araştırma Cancer Cell Dergisi’nde yayımlandı.Bu makalenin bir sürümü ilk olarak Ocak 2019’da yayımlandı.
