Gök Bilimciler İlk Kez Bulutsuz, Jüpiter Benzeri Gezegen Keşfetti
Yazan: Nadia Whitehead
Çeviren: Ümit Sözbilir
Düzenleyen: Esranur Maral
Özet: Gök bilimciler, gözlemlenebilir atmosferinde bulut olmayan -bir başka deyişle pussuz- ilk Jüpiter benzeri gezegeni tespit etti. Bulgular bu ay Astrophysical Journal Letters’da yayımlandı.
WASP-62b olarak adlandırılan gaz devi, ilk olarak 2012 yılında Geniş Açılı Gezegen Arama (WASP) Güney Araştırması ile tespit edildi. Bununla birlikte, atmosferi şimdiye kadar hiç yakından incelenmemişti.
Astrofizik Merkezinde çalışmayı yöneten yüksek lisans öğrencisi Munazza Alam, “Tezim için öte gezegen tanımlaması üzerinde çalışıyorum. Keşfedilen gezegenleri alıyorum ve atmosferlerini tanımlamak için onları takip ediyorum.” diyor.
“Sıcak Jüpiter” olarak bilinen WASP-62b, 575 ışık yılı uzaklıkta ve güneş sistemimizdeki Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık yarısı kadardır. Bununla birlikte, güneşin etrafında dolanması yaklaşık 12 yıl süren Jüpiter’in aksine WASP-62b yıldızının etrafında sadece dört buçuk günde bir dolanmasını tamamlar. Yıldızla olan bu yakınlık onu aşırı derecede sıcak yapıyor. Dolayısıyla “sıcak Jüpiter” adı da buradan gelmektedir.
Alam, Hubble Uzay Teleskobu ile kimyasal elementleri tespit etmeye yardımcı olmak için elektromanyetik radyasyon çalışması olan tayf bilimi kullanarak gezegenin verilerini ve gözlemlerini kaydetti. WASP-62b’yi ev sahibi yıldızının önünde üç kez tararken özel olarak izledi ve bir gezegenin atmosferindeki sodyum ve potasyum varlığını tespit edebilen görünür ışık gözlemleri yaptı.
Alam, “İlk başta bu gezegen için çok heyecanlı olmadığımı itiraf edeceğim ama verilere bakmaya başladığımda heyecanlandım.” diyor.
Potasyum kanıtı olmasa da sodyumun varlığı çarpıcı bir şekilde ortadaydı. Ekip, verilerindeki sodyum soğurulma çizgilerinin tamamını veya parmak izinin tamamını görüntüleyebildi. Alam, atmosferdeki bulutlar veya pusun sodyumun tam izini gizleyeceğini açıklıyor ve gök bilimciler genellikle sodyumun varlığına dair yalnızca küçük ipuçları bulabiliyorlar.
“Bu, açık bir atmosfer gördüğümüzün kanıtıdır.” diyor.
Bulutsuz gezegenler son derece nadirdir; son araştırmalara göre gök bilimciler dış gezegenlerin %7’sinden daha azının temiz atmosferlere sahip olduğunu tahmin ediyor. Örneğin, berrak bir atmosfere sahip olduğu bilinen ilk ve tek diğer dış gezegen 2018’de keşfedildi. Adı WASP-96b’dir ve sıcak Satürn olarak sınıflandırılır.
Gök bilimciler, bulutsuz atmosferlere sahip dış gezegenleri incelemenin nasıl oluştuklarını daha iyi anlamaya yardımcı olabileceğine inanıyor. Alam, nadir olmaları “başka bir şeyin devam ettiğini veya birçok gezegenden farklı bir şekilde oluştuğunu gösteriyor” diyor. Berrak atmosferler, gezegenlerin kimyasal bileşimini incelemeyi de kolaylaştırır, bu da bir gezegenin neyden oluştuğunun belirlenmesine yardımcı olabilir.
Ekip, James Webb Uzay Teleskobu’nun bu yılın sonlarında piyasaya sürülmesiyle birlikte WASP-62b’yi incelemek ve daha iyi anlamak için yeni fırsatlara sahip olmayı umuyor. Teleskobun daha yüksek çözünürlük ve daha iyi hassasiyet gibi gelişmiş teknolojileri, silikon gibi daha fazla elementin varlığını aramak için atmosferi daha da yakından incelemelerine yardımcı olacaktır.
