Yazan: Hayley Dunning
Çeviren: Ümit Sözbilir
Düzenleyen: Çağla Ayaz
Özet: Köpek balıklarının kemiksiz iskeletlerinin kemikli iç iskeletler evrimleşmeden önceki kalıp olduğu düşünülüyordu ancak yeni bir taşıl keşfi aksini gösteriyor.
Giriş
Kemikli kafatasına sahip olan 410 milyon yıllık balık taşılının keşfi, köpek balıklarının daha hafif iskeletlerinin kemikli atalardan evrimleşmiş olabileceğini düşündürüyor.
Köpek balıkları, kemik yoğunluğunun yaklaşık yarısı kadar yoğunluğa sahip kıkırdak iskelete sahiptir. Kıkırdaklı iskeletlerin kemikli iskeletlerden önce evrimleştiği biliniyor ancak köpek balıklarının bundan daha önce, diğer balıklar ve sonunda biz kemiği evrimleştirmeye devam ederken kıkırdak iskeletlerini koruyarak evrim ağacında diğer hayvanlardan ayrıldığı düşünülüyordu.
“Bu çok beklenmedik bir keşif… Burada hem köpek balıklarının hem de nihayetinde bizlerin kuzenindeki kemikli iç iskeletin açık kanıtı var.” Dr. Martin Brazeau
Imperial College London, Doğal Tarih Müzesi ve Moğolistan’daki araştırmacılar tarafından yönetilen uluslararası bir ekip hem köpek balıklarının hem de kemik iskeletli hayvanların eski bir kuzeni olan kemikli kafatasına sahip bir balık taşılı keşfetti. Bu, köpek balıklarının atalarının ilk kıkırdaklı hallerini 400 milyon yıldan uzun süre boyunca korumak yerine önce kemiği evrimleştirdiğini ve sonra bunu tekrar kaybettiğini gösterebilir.
Araştırmanın bulguları Nature Ecology & Evolution dergisinde yayımlandı.
Beklenmedik Keşif
Imperial Yaşam Bilimleri Bölümünden baş araştırmacı Dr. Martin Brazeau şunları söyledi: “Bu çok beklenmedik bir keşifti. Genel bilgimiz, kemikli iç iskeletin, 400 milyon yıldan daha uzun süre önce köpek balıklarının atalarından ayrılan soyun benzersiz bir yeniliği olduğunu söylüyor ancak burada hem köpek balığının hem de nihayetinde bizlerin kuzenindeki kemikli iç iskeletin açık kanıtı var.”
İlk balık taşıllarının çoğu Avrupa, Avustralya ve ABD’de ortaya çıkarılmıştı ancak son yıllarda Çin ve Güney Amerika’da yeni keşifler yapıldı. Ekip, daha önce aranmamış doğru çağdaki kayaların bulunduğu Moğolistan’da kazmaya karar verdi.
410 milyon yıllık bir balığın kafatasının beyni çevreleyen kısmı da olmak üzere ortaya çıkardılar. Bu Minjinia turgenensis adını verdikleri yeni bir türdür ve bu tür içinde köpek balıkları ile diğer tüm “çeneli omurgalılar” -omurgalı ve hareketli çeneli hayvanlar- evrimleşen “placoderms” adlı geniş bir balık grubuna aittir.
Fetüs olarak geliştiğimizde insanlar ve kemikli omurgalılar köpek balıkları gibi kıkırdaktan oluşan iskeletlere sahiptir ancak gelişimimizdeki kilit aşama, bunun yerine “endokondral” kemiğin -doğumdan sonra iskeletimizi oluşturan sert kemiğin- geçmesidir.
Daha önce endokondral kemiğe sahip herhangi bir zırhlı balık bulunmamıştı ancak M. turgenensis‘in kafatası parçaları “duvardan duvara endokondral” idi. Ekip, bir tek örneği aşırı yorumlamamaya dikkat ederken Moğolistan’dan toplanan birçok başka materyale sahipler ve belki de bunların arasında, benzer erken kemikli balıkları bulabilirler.
Dünya Hâkimiyeti
Daha fazla kanıt endokondral kemiğin erken evrimini destekliyorsa bu, köpek balıklarının evrimi için daha ilginç bir tarihe işaret edebilir.
Dr. Brazeau şunları söyledi: “Köpek balıklarının kemikli iskeletleri varsa ve onu kaybetmişlerse bu, evrimsel bir uyum olabilir. Köpek balıklarının daha sonra kemikli balıklarda gelişen yüzme keseleri yoktur ancak daha hafif bir iskelet onların suda daha hareketli olmalarına ve farklı derinliklerde yüzmelerine yardımcı olacaktır.”
“Bu, köpek balıklarının 400 milyon yıl önce dünyanın dört bir yanındaki okyanuslara yayılan ilk küresel balık türlerinden biri olmasına yardım eden şey olabilir.”
