Yazan: Janet Fang
Çeviren: brkthegreatest
Düzenleyen: Alper Topal
Özet: Doğu Afrika Platosu, her ne kadar şu an deniz seviyesinden 1.000 metre yüksekte bulunsa da, milyonlarca yıl önce sular altındaydı. Bu yüksekliklerde bulup yeryüzüne çıkarılan balina fosilini inceleyen araştırmacılara göre Doğu Afrika Platosu, yaklaşık 17 milyon yıl önce deniz seviyesinden yükselmeye başlamıştır. Bu dönem, aynı zamanda, değişken iklimin ve daha kuru hava şartlarının, insanların da dâhil olduğu primat gruplarının ilk evrimleşmesine yol açtığı dönemle de aynı zaman dilimine denk gelmektedir. Bu bulgular Proceedings of the National Academy of Sciences’ta yayımlanmıştır [1].
Hint Okyanusu’na 740 kilometre uzaklıkta ve 620 metre yükseklikte olan Kenya’nın Batı Turkana ilçesinin Loperot bölgesinde, 1964 yılında, açık okyanusta ve derinlerde yaşayan bir balinanın kafatası bulunmuştur. Günümüzde, bahsedilen bölge çok bir sert bir çölden ibarettir. 17 milyon yıllık balina fosili, şimdiye kadar Afrika kıtasında karaya vurmuş olan tek balina özelliği taşımakla birlikte, bilinen en eski gagalı balina türüne (Ziphiidae familyası) aittir. Fakat yıllar sonra fosil Kenya Ulusal Müzesi’nden kayboldu ve 2011 yılında Harvard’da yeniden gün yüzüne çıktı.
Şimdilerde, Potsdam Üniversitesinden Henry Wichura’nın liderlik ettiği uluslararası bir ekip; 3 boyutlu analiz ve CT taramalarının yanı sıra, on yıllar öncesinin saha notlarını ve filogenetik analizleri de kullanarak yakın zamanda yeniden keşfedilen bu balinayı incelediler. Bu 7 metre uzunluğundaki gagalı balinanın, Anza Nehri adı verilen eski kanalizasyon sistemi ile Hint Okyanusu’nun doğusuna doğru yüzerek gelmiş olabileceği ve muhtemelen girdikten sonra yönünü değiştiremediği için nehir boyunca karanın iç taraflarına doğru 600-900 kilometre boyunca ilerlediği düşünülmektedir. Sonunda da deniz seviyesinden biraz yüksekte, 24-37 metre yükseklikte karaya oturduğu tahmin edilmektedir.
Güney Metodist Üniversitesinden ve çalışmanın yazarlarından biri olan Louis Jacobs bu konuyu, “Balina, Afrika’nın deniz seviyesinde ve ormanlar ile kaplı olduğu zaman diliminde bu nehirde mahsur kalmış.” şeklinde açıklamaktadır [2]. Doğu Afrika 17 milyon yıl önce, yeryüzü kabuğunun hareketleri bölgeyi (balina fosilleri ile birlikte) birkaç yüz metre yükseltene kadar; daha düşük yüksekliğe, bol yağış ile neme ve yoğun bir bitki örtüsüne sahipti. Manto yükselmeleri ile ilgili daha önceki çalışmalarda, Doğu Afrika Platosu’nun yaklaşık 13,5 milyon yıl önce yükseldiği saptanmıştır. Dolayısıyla araştırmacılar artık yükselmeden öncesi ile ilgili bilgilere de sahipler.
Bu tektonikler, aşırı kurak ve açık ortamlara dönüştüler. Louis Jacobs sözlerini, “Bahsedilen bölgenin yükselmesi, burada iklimin normalden daha kuru ve kurak hâle gelmesine neden olmuştur. Yani daha öncesinde milyonlarca yıl boyunca, bu topraklar ormanlara ve yeşillik örtülere ev sahipliği yapmıştır. Primatlar, yeşil arazilere ve kuru ortamlara adapte olacak şekilde evrimleştiler. İşte o zamanlarda -insan evrimindeki- primatlar, iki ayağı üzerinde yürümeye başladılar.” şeklinde tamamlamaktadır [3].
Konuyla Alakalı Diğer Yazılarımız
Lucy’nin Kuyruksuz Maymunların Beynine Benzeyen Bir Beyni Vardı
İnsanın En Eski Kalıtsal Kanıtları Atalarımız Üzerindeki Anlaşmazlığı Açıklığa Kavuşturuyor
