Astronomi

Gama Işını Patlamalarının Gizemi Çözülmüş Olabilir

Özet: Astronomlardan oluşan uluslararası bir ekip, gama ışını patlamalarını (GIP) ve büyük kütleli yıldız patlamalarını gözlemledi. Araştırmacılar olayın olduğu anda oluşan göstergeleri anlamayı başardılar ve bu olayı daha iyi anlayabilmemizi sağlayacak önemli veriler topladılar.

Astronomlardan oluşan uluslararası bir ekip, gama ışını patlamalarını (GIP) ve büyük kütleli yıldız patlamalarını gözlemledi. Araştırmacılar olayın olduğu anda oluşan göstergeleri anlamayı başardılar ve bu olayı daha iyi anlayabilmemizi sağlayacak önemli veriler topladılar.
Gama ışını patlamaları, dünya çapındaki gözlemevlerine GIP lokasyonlarını gerçek zamanlı gönderen iki NASA gama ışını uzay teleskobu, Fermi ve Swift tarafından gözlemlenmiştir. Bu teleskoplar olayı sönerken de gözlemleyebildiler. Acil müdahale teleskopları patlamanın ışığının nasıl polarize olduğunu, yani temel olarak hangi yöne doğru dalgalandığını gözlemledi.

Nature dergisinde yayımlandığı üzere ışığın polarizasyonun %30 kadar olduğu tespit edildi ve bu veri sistemin, böylesine enerjik ve dehşet verici olayın emisyonunda önemli bir rol oynayabilecek kadar güçlü, kararlı ve küresel bir manyetik alana sahip olduğu fikrini destekliyor.
Arizona Eyalet Üniversitesinden Nathaniel Butler, “Gama ışını emisyonunun ateş topu gibi dışa doğru itilen yüksek enerjiye sahip elektronlardan oluştuğunu düşünüyoruz. Bu, gama ışını patlamaları ile üretilen ilk sarsıntıların manyetik odaklı olduğuna dair ilk güçlü kanıttır.” dedi.

Araştırmacılar, süpernova kaynaklı böylesine güçlü bir patlamanın kara delik oluşturmayla sonlandığını ve gama ışını emisyonun kara deliğin enerji yaymasından dolayı olduğunu belirtiyorlar. Gama ışını emisyonu son derece koşutlanmıştır. Gökyüzünde birkaç derece bile onu tespit etmemizi sağlar. Bu kozmik silahın namlusunu görüyoruz ancak tetiği çekeni henüz göremiyoruz.

Butler, “Uzun süredir gözlemlenmesine rağmen gama ışını patlamalarını sağlayan emisyon büyük ölçüde gizemli kalıyor. Bunlar evrendeki en parlak patlamalar ve biz bu incelediğimizin gelişimini ve çöküşünü neredeyse ilk kıvılcımdan beri gözlemleyebildik.” diye ekledi.

Bu çalışmadaki gama ışını patlaması 25 Haziran 2016’da gözlemlendi. Bu patlama Güneş’imizin tüm yaşamı boyunca üretebileceği enerjiyi sadece 40 saniye içerisinde saldı. Gökyüzünün her yerinden günde bir iki tane gama ışını tespit ediliyor. Bu ışınlar milisaniyelerden bir dakikaya kadar sürdüğü için bugüne kadar gizemli kalabildiler.

Via
Carpineti, A. (2017, 27 Jul). Rapid-response telescope might have helped solve the mystery of gamma-ray bursts. IFLScience.

Şule Selçuk

Bilimsever. Mütercim Tercümanlık mezunu. Çevirmen/ Editör. Not: Profilimde paylaştığım yazılar, aksi belirtilmedikçe, altında belirttiğim kaynağın çevirisidir.

Bir yanıt yazın

Back to top button