Çevirmen: Ahmet Polat
Düzenleyen: Ümit Sözbilir
Özet: Mars’ın iki uydusu Phobos ve Deimos üzerinde yapılan araştırmalar, bilim insanlarının Mars’ın yeniden halka sistemi oluşturabileceği teorisini destekliyor. Araştırmacılar, uyduların yüzeyindeki materyallerin Mars’ın yörüngesindeki toz bulutları tarafından yakalanabileceğini düşünüyorlar ancakbu senaryonun gerçekleşmesi için daha fazla araştırma gerektiği belirtiliyor.
Güneş Sistemi Yeni Bir Halkalı Gezegene Ev Sahipliği Yapacak
Son zamanlardaki gelişmelerle “Kırmızı Gezegen” olarak nitelendirilen Mars’ın, atmosferindeki büyük kayıptan önce Dünya’ya benzer şekilde su zengini ve Dünya gibi mavi renkte olduğu yönünde bulgular önemli derecede arttı.
2016’nın sonbaharında Amerika’da yapılan bir çalışma, Satürn’ün halka sisteminin en fazla 100 milyon yıl yaşında olduğunu ortaya koydu. Araştırma bulguları, halkanın büyük ihtimalle 15 milyon yıl yaşında olduğu yönünde; ki bu gerçekten tahmin edilemeyecek kadar küçük bir değer. Ayrıca değişimler devam ediyor.
Nature Geoscience’ta yer alan bir çalışmaya göre güneş sistemimiz yakın gelecekte yeni bir halkalı gezegene ev sahipliği yapabilir: Mars.
Tehlikeli Komşu
İçlerinde David Minton ve Andrew Hesselbrock’un da yer aldığı Purdue Üniversitesinden bir araştırma takımının belirttiğine göre, Mars’ın 27×22×18 kilometre büyüklüğüne sahip olan uydusu Phobos, sürekli olarak yavaşça Mars’a yaklaşıyor.
Aynı zamanda Phobos, bir turu 7,5 saat süren ve Mars’tan uzaklığı ortalama 6.000 kilometre olan bir yörüngededir, ki bu değer sistemdeki diğer tüm uydulardan çok daha azdır.
Purdue Üniversitesi araştırmacılarının hesaplamalarına göre Phobos 50 veya 70 milyon yıl içinde Roche Limiti’ne ulaşabilir. Ancak bu gerçekleştiği zaman Phobos’u pek de güzel bir senaryo beklemiyor olacak: Mars’ın Phobos’a uyguladığı çekim o kadar güçlü olacak ki Phobos kendi dengesini kaybedecek ve parçalanacak. Tahmin edildiği gibi olursa Phobos’un dağılmış parçaları Mars etrafında bir halka oluşturacak.
Uydulardan ve Halkalardan bir Döngü
Araştırmacılar, bununla beraber bu sürecin Mars’ın başına çok kere geldiğini savunuyorlar. Bu döngünün sebebi ise 4,3 milyar geriye dayandırılıyor: Mars’ın başlangıç zamanında büyük bir gök cismi, Mars’ın kuzey yarımküresine çarpıyor. Bu da Mars’ın yarımküreleri arasındaki uçuk topografik farkı da açıklayabilen bir teoridir aynı zamanda. Bunun sonucunda büyük ve sayıca fazla olan kayalar uzaya doğru saçılıyor, ardından Mars’ın etrafındaki ilk halkayı oluşturuyorlar. Süreç içerisinde, dağınık halde bulunan ve halkayı oluşturan bu kayalar, çeşitli güçlerin etkisinde kalarak birleşerek Mars’ın ilk uydusunu oluşturuyorlar. Roche Limiti’ne tekrar ulaşıldığında ise uydu tekrar parçalanıyor ve bir halka oluşturuyor. Bu olay zincirinin kendini defalarca tekrarlamış olduğu öne sürülüyor. Ayrıca çarpma gerçekleşince enkazın bir kısmı Mars yüzeyinde kalacağı için, her bir uydunun bir öncekinden daha küçük olduğu düşünülüyor.
Çevirmen Notu: Phobos ve Deimos’un kökenleri günümüzde de aydınlatılmış bir konu değildir. Makalede anlatılan, uyduların kökenlerini mantıklı nedenlere dayandıran açıklamalardan birisidir.
