Kızak Köpekleri 9.500 Yaşındaki “Antik Köpek” ile Yakından İlişkili Çıktı

Yazan: Mikkel Sinding

Çeviren: Ümit Sözbilir                   

Düzenleyen: Esranur Maral

Özet: Kızak köpekleri diğer köpeklerden çok daha yaşlıdır ve düşünülenden çok daha önce Arktik koşullara uyum sağlamıştır. Araştırmacılar, modern kızak köpeklerinin atalarının 9.500 yıldan fazla bir süredir insanlarla çalıştığını ve yaşadığını gösteriyor.

Giriş

Köpekler, bir aile üyesi veya çalışan bir hayvan olarak tüm dünyada insan yaşamında önemli bir rol oynar. Köpeklerin nereden geldiği ve çeşitli köpek gruplarının kaç yaşında olduğu hâlâ bir sır.

Şimdilerde kızak köpeğinin kökeni üzerine ışık tutuldu. Science’da yayımlanan yeni bir çalışmada, Kopenhag Üniversitesi Sağlık ve Tıp Bilimleri Fakültesinden araştırmacılar, kızak köpeğinin hem daha yaşlı hem de Arktik’e düşünülenden çok daha önce uyum sağladığını gösteriyor. Araştırma, Grönland Üniversitesi ve Barselona Evrimsel Biyoloji Enstitüsü ile iş birliği içinde yürütülmüştür.

“Köpeğin adını aldığı Sibirya Johova¹ (Zhokhov) adasındaki² 9.500 yaşındaki bir köpeğin DNA’sını çıkardık. Bu DNA’ya dayanarak bugüne kadarki en eski tam köpek genomunu diziledik ve sonuçlar, köpeklerin DNA dizilerinin Grönland’daki yaşayan kızak köpeklerine oldukça benzer olduğunu gösteriyor.” diyor araştırmanın ilk iki yazarından biri olan Globe Enstitüsünden doktora sonrası araştırmacı Mikkel Sinding.

9.500 yaşındaki Sibirya köpeği Johova’nın şimdiye kadar bir tür antik köpek -en eski evcil köpeklerden biri ve tüm köpeklerin ortak kökeninin bir sürümü- olduğu yaygın bir inançtı. Ancak yeni araştırmaya göre Sibirya Husky, Alaskan Malamute ve Grönland kızak köpeği gibi modern kızak köpekleri, genomlarının büyük kısmını Johova ile paylaşıyorlar.

“Bu, modern kızak köpekleri ve Johova’nun Sibirya’da 9.500 yıldan daha önce aynı ortak kökene sahip olduğu anlamına geliyor. Şimdiye kadar kızak köpeklerinin sadece 2-3.000 yaşında olduğunu düşünmüştük.” diyor Globe Enstitüsünden diğer ilk yazar Doçent Shyam Gopalakrishnan.

Orijinal Kızak Köpeği

Kızak köpeğinin kökenleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için araştırmacılar, 33.000 yıllık Sibirya kurdu ve on modern Grönland kızak köpeğinin genomlarını dizilediler. Bu genomları dünyanın dört bir yanından köpek ve kurt genomlarıyla karşılaştırdılar.

“Modern kızak köpeklerinin genomlarının çoğunun Johova ile ortak olduğunu görebiliriz. Yani, bu antik köpekle diğer köpek ve kurtlardan daha yakından ilişkilidirler. Ama sadece bu değil – modern kurtlarla değil 33.000 yıllık Sibirya kurdu gibi kurtlarla melezleme izlerini görebiliriz-. Ayrıca modern kızak köpeğinin kökeninin düşündüğümüzden çok daha ileri gittiğini vurguluyor.” diyor Mikkel Sinding.

Modern kızak köpekleri, Johova’nın sahip olduğu diğer modern köpek ırklarıyla daha fazla genetik örtüşmeye sahiptir ancak çalışmalar bunun nerede veya ne zaman gerçekleştiğini bize göstermemektedir. Bununla birlikte, modern kızak köpekleri arasında Grönland kızak köpekleri göze çarpıyor ve diğer köpeklerle en az örtüşüyor, yani Grönland kızak köpeği muhtemelen dünyanın en orijinal kızak köpeği.

Eskimolar ve Kutup Ayıları ile Ortak Özellikler

Yeni çalışma, kızak köpeklerinin kökeni hakkında ortak bir anlayış geliştirmenin yanı sıra, araştırmacılara kızak köpekleri ve diğer köpekler arasındaki farklar hakkında daha fazla bilgi veriyor. Kızak köpekleri, diğer köpeklerin sahip olduğu şeker ve nişasta bakımından zengin bir diyetle aynı genetik uyuma sahip değildir. Öte yandan, kutup ayıları ve Arktik insanlar için tanımlanan mekanizmalara benzer mekanizmalarla, yüksek yağlı diyetlere uyumları vardır.

“Bu, kızak köpeklerinin ve Kuzey Kutup halkının 9.500 yıldan fazla bir süredir birlikte çalıştığını ve uyum sağladığını vurgulamaktadır. Ayrıca, muhtemelen kızakla ilgili mantıklı olan ve kızak geleneğine antik kökler kazandıran geliştirilmiş oksijen alımıyla bağlantılı uyumlara sahip olduklarını görebiliriz.” diyor Shyam Gopalakrishnan.

[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Johova_Adas%C4%B1

[2] (çn). Johova her zaman bir ada değildi. Taş Devri döneminde insanlar orada yaşarken  ve denizlerin seviyesi yükselmeden önce Sibirya’ya bağlıydı.